W 2006 roku na łamach Harvard Business Review Polska ukazał się artykuł „Autentyczne przywództwo”. Jego autorzy, Rob Goffee i Gareth Jones uważają, że „autentyczni liderzy cały czas pamiętają, dokąd zmierzają, ale nigdy nie zapominają, skąd wyszli. Świetnie dopasowani do otoczenia, wykorzystują intuicję, wcześniejsze przełomowe i często przykre przeżycia, by zrozumieć oczekiwania i obawy swoich podwładnych. Zachowują swoje wyjątkowe osobiste cechy, ale wiedzą, jak zdobyć poparcie w ramach silnej kultury korporacyjnej i istniejących reguł dotyczących relacji międzyludzkich (tzw. kulturą społeczną firmy), a także jak wykorzystać elementy tych kultur do wprowadzenia radykalnych zmian”.
Rodzimym, polskim przykładem autentycznego przywódcy jest Prezes Action S.A. Piotr Bieliński. Piotr ukończył Akademię Wychowania Fizycznego – skąd wyszedł. Stworzył wiodącą na polskim rynku firmę sprzedającą akcesoria i sprzęt IT, wszedł na GPW i akcje jego spółki systematycznie zyskują na wartości. Do dzisiaj w swoich praktykach przywódczych wykorzystuje element sportowej rywalizacji z członkami swojego zespołu. Potrafi rzucać swoim pracownikom nie tylko ambitne wyzwania biznesowe, ale i sportowe.
Na rowerze po autentyczność
Kilka lat temu założył się z pracownikami działu handlowego Action, że przejedzie na rowerze ze Szklarskiej Poręby do Warszawy w ciągu 48 godzin (500km). Cały personel Action śledził wyczyn prezesa; relacja była transmitowana w intranecie firmy. Piotr wygrał zakład przypłacając to ogromnym wycieńczeniem organizmu, a wszyscy mężczyźni w dziale handlowym musieli ogolić głowy. Rywalizacja, nie tylko odbiła się pozytywnie na wynikach działu, ale ugruntowała silne więzi pomiędzy prezesem, a działem handlowym. Tym symbolicznym gestem poświęcenia Piotr Bieliński ukazał najbardziej wyrazistą cechę swojego przywództwa, jaką jest autentyczność. Action systematycznie sponsoruje kolarstwo i wyścigi rowerowe, uprawiane nie tylko przez zawodowych sportowców, ale także przez pracowników firmy i jej prezesa.
Goffie i Jones piszą, że autentyczni liderzy powinni być wierni zasadom i wartościom, na których oparta jest ich organizacja, utrwalać je i ciągle osobiście potwierdzać. Jednak samo potwierdzanie głoszonych w praktyce przez siebie zasad to za mało. Uważają, że trzeba stać się punktem odniesienia dla ludzi, aby pociągnąć ich za sobą. Więc ważnym warunkiem autentycznego przywództwa jest znalezienie wspólnego języka z ludźmi, których poparcie staramy się zdobyć – lider musi więc pokazać się z różnych stron różnym odbiorcom. Dla większości ludzi taki wymóg ma niewiele wspólnego z autentycznością. Tymczasem, jak piszą Goffie i Jones, Szekspir już dawno temu doszedł do wniosku, że: „Świat jest teatrem …, a człowiek gra w swoim życiu wiele ról”.
Odgrywanie różnych ról nie musi wiązać się z udawaniem lub nieszczerością. I nie jest to proste zadanie, ponieważ ludzie instynktownie wyczuwają fałsz w czyimś zachowaniu. Jeśli lider odgrywa rolę, w której nie wyraża swojego prawdziwego „ja”, jego „wyznawcy” – prędzej czy później – poczują się na swój sposób oszukani. A kiedy już powstanie takie wrażenie, liderowi bardzo ciężko będzie odzyskać wiarygodność.
Kluczowe pytania
Swoją koncepcję autentycznego przywództwa rozwijają Bill George, Peter Sims, Andrew N. McLean, Diana Mayer w artykule Harvard Business Review Polska nr 58 z 2007 r. „Przywództwo oparte na autentyczności”. Udzielają w nim praktycznej porady, aby czytając ten artykuł, pomyśleć, co stanowi podstawę rozwoju osobistego przywództwa i jaką drogą musimy podążać, by stać się liderem autentycznym w swojej roli. Później zadajmy sobie następujące pytania:
- Jacy ludzie i jakie doświadczenia wywarły na tobie największy wpływ w dzieciństwie i latach młodości?
- Jakich narzędzi używasz do budowania swojej samoświadomości? Jakie jest twoje prawdziwe „ja”? W jakich momentach mówisz do siebie: „Taki jestem naprawdę”?
- Jakie wartości są w tobie najgłębiej zakorzenione? Od kogo je przejąłeś? Czy twój system wartości zmienił się w zasadniczy sposób od czasów dzieciństwa? W jaki sposób twoje wartości wpływają na twoje postępowanie?
- Jakie czynniki zewnętrzne i wewnętrzne stanowią dla ciebie motywację? Jak równoważysz w swoim życiu motywację zewnętrzną i wewnętrzną?
- Na jaką grupę wsparcia możesz liczyć? W jaki sposób twoja grupa wsparcia może uczynić cię bardziej autentycznym w pełnieniu zadań lidera? Jak powinieneś zróżnicować skład tej grupy, by poszerzyć swój horyzont, punkt widzenia?
- Czy twoje życie ma integralny charakter – jest spójne? Czy potrafisz być tą samą osobą we wszystkich sferach swojego życia – w życiu osobistym, zawodowym, rodzinnym i społecznym? Jeśli nie, to co cię przed tym powstrzymuje?
- Co oznacza bycie autentycznym w twoim życiu? Czy jesteś bardziej efektywny, jako lider, gdy zachowujesz się w wiarygodny sposób? Czy kiedykolwiek zapłaciłeś cenę za swoją prawdziwość, autentyczność, pełniąc rolę lidera? Czy opłaciło ci się to?
- Jakie kroki możesz podjąć dziś, jutro i w dalszej przyszłości, by rozwinąć się, jako lider, który jest autentyczny i postępuje w zgodzie z własną osobowością?
Autorzy artykułu piszą: „droga do zachowania autentyczności przy przewodzeniu innym zaczyna się od zrozumienia własnej biografii. Autentyczni w swojej roli liderzy interpretują swoją drogę życiową w sposób, który pozwala im widzieć siebie nie jako biernych obserwatorów, ale jako ludzi, którzy uczą się na własnych doświadczeniach. Tacy liderzy poświęcają czas na analizowanie swoich doświadczeń życiowych oraz zastanawianie się nad nimi – w ten sposób rozwijają się, jako ludzie i jako liderzy. Poza tym wiarygodni przywódcy ciężko pracują nad rozwojem samoświadomości, analizując własne postępowanie w konsekwentny i często wymagający odwagi sposób. Zaprzeczanie faktom i opiniom, wypieranie ich z umysłu bywa największą przeszkodą w budowaniu samoświadomości przez liderów, ale przywódcy, którzy są autentyczni i postępują w zgodzie ze swoją osobowością, zabiegają o szczere informacje zwrotne i wysłuchują ich. Korzystają również z formalnych i nieformalnych grup wsparcia, które pomagają im opierać własne życie na solidnych podstawach i utrzymać jego integralny charakter”.
Autorzy artykułu twierdzą też, że osiąganie znakomitych wyników przez dłuższy okres, właśnie jak Colman Mockler z Gillette czy Piotr Bieliński z Action jest ostatecznym potwierdzeniem autentyczności przywództwa.